Celâleddîn-i Rûmî’nin Eserlerinde Mecaz Sanatı

Celâleddîn-i Rûmî’nin Eserlerinde Mecaz Sanatı

I. ULUSLARARASI MEVLÂNA DÜŞÜNCESİNDE BEŞERÎ MÜNASEBETLER SEMPOZYUMU

Safaa SHEIKH MOUSTAFA

Özet

Celâleddîn-i Rûmî dünyanın en meşhur tasavvuf âlimlerindendir, kendisinden öncekiler gibi o, Kuranı Kerîm’in getirdiği ezelî gerçeğin derinliklerinde yaşamıştır. O Yüce Allah’ın: “Varlığımızın delillerini, (kâinattaki uçsuz bucaksız) ufuklarda ve kendi nefislerinde onlara göstereceğiz ki, o Kur’an’ın gerçek olduğu onlara iyice belli olsun. Rabbinin, her şeye şâhit olması yetmez mi? ((Fussilet 53) sözüne tutkundu. Bu, maden ve yağmurda, çiçeklerde, kuşlarda, insanda ve her şeyde ortaya çıkan, yaşamın tüm alanlarında ilahi zatın yaratıcı gücünü gerçekleştirmek için sonsuz imkanlar veren ayettir. Yüzünü nereye dönerse dönsün Celâleddîni Rûmî’ye göre figüratif görüntüler saymakla bitmez. Bu nedenle, güneş, su ve bazı hayvan ve bitkilerle ilgili figürler gibi bazı örneklerle yetineceğim. Rumi’nin etkin sembolü, sevdiği insan Şemseddin adıyla ilişkisi sebebiyle güneştir. Ayrıca suyun sembol oluşunu farklı düzeylerde kullanmıştır.

Hayvanların figüratif görüntülerine tutkunluğu ise, şiirlerinde aslandan karıncaya ve deveden sivrisineğe, ayrıca kendisine Yüce Allah’ın gücünü bildiren veya Rûmî’nin çok güvendiği Kelîle ve Dimne hikayeleri gibi insan davranışının canlı örneklerini şekillendiren farklı kuşlara kadar hiçbir hayvanı şiirlerinde ihmal etmediği açıktır.

Anahtar Kelimeler: Sanat, Güneş, Su, Hayvan, Bitki, Celâleddîn-i Rûmî.

THE ART OF METAPHOR IN MEVLÂNÂ’S WORKS

Abstract

Mevlânâ Celâleddîn Rûmî is one of the most famous Sufi scholars who lived in the depths of the eternal truth in the light of the Holy Quran like his predecessors. Hz. He always had a personality open to knowledge and learning in accordance with Allah’s verse “We will show them Our signs in the horizons and within themselves. ” (Fussilet 53). It was this verse that appeared before him in nature, rain, flowers, birds, human beings and everywhere offering him endless possibilities and the ability to comprehend the divine delights in every aspect of his life.

Regardless of his any work, the metaphor is undoubtedly revealed in them. In this study, this subject is discussed superficially. The sun , some examples of animals and depictions of plants, water can be given as examples.

Mevlânâ Celâleddîn Rûmî uses the water description in different norms in his works as well as the sun description in connection with his teacher Şemsi Tabriz. In addition, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî focused more on the metaphor element on animals. In his works; he has used the depictions from lions to ants, camels to mosquitos metaphor, besides that ,he has not neglected the different species of birds in which the might of Allah is seen clearly. At the same time Mevlânâ Celâleddîn Rûmî, as in the stories of Kelile and Dimne, revealed human behavior by giving vivid examples.

Key Words: Art of Metaphor, Works, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî.