Konya Mevlâna Müzesi’nde 3 Yazılı Halı

Konya Mevlâna Müzesi’nde 3 Yazılı Halı

Mehmet ÖNDER

1. Halı

Konya’da Mevlâna Müzesi’ni ziyaret edenler, Müze’nin Mescid bölümü kıble duvarında tablo gibi asılı duran bir seccadeyi hayranlıkla seyrederler. Müzede sergilenen pekçok tarihî hah ve seccadeler arasında ençok ilgiyi bu seccade toplar. Seccadenin etiketindeki (Bu seccade Selçuklu Sultanı Alâaddin Keykubad l’in Mevlâna Celâleddin’e düğün hediyesidir.) ibaresi, bu ilgiyi toplamakta, değerini artırmaktadır (Resim: 1).

Mevlevi kaynaklarının bize verdiği bilgilere gö­re, Mevlâna’nın babası Sultan’ül-ûlema Bahaeddin Veled, ailesi ve birkaç müridi ile birlikte Belh’ten Anadolu’ya göçtükten sonra, 1221 yılında Lârende’ ye (Karaman) gelmiş ve 1228 yılına kadar 7 yıl Lârende’de oturmuştur. O yıllar Anadolu Selçuklu Devleti’nin başında Sultan Alâeddin Keykubad I vardır. Başşehir Konya’dır. Mevlâna 1224 yılında, babasının müridi Semerkantlı Şerefeddin Lâlâ’nın kızı Gevher Hatun’la Lârende’de evlenmiş, evlenme­sinden 1 yıl sonra, oğlu Sultan Veled dünyaya gel­miştir. Bu durumda, seccadenin 1224 yılında Konya’ daki, Sultan tarafından Mevlâna’ya düğün hediyesi olarak gönderilmesi gerekmektedir. Oysa kaynak­larımızda, böyle bir hediyenin gönderildiğine dair herhangi bir bilgi yoktur. Sadece söylentiler vardır. Şöyle ki:

Mevlâna’ya düğün hediyesi olarak gönderildiği ifade edilen bu seccade, Mevlâna Dergâhında, Mevlâna’nın cübbe, hırka, entari, külâh gibi gerçekten kendisine ait olan giyim eşyaları arasında, titizlikle muhafaza edilmiştir^[1].

1926 yılında Konya Mevlâna Dergâhı ve Türbesi, Bakanlar Kurulu Kararı ile Müze haline getirilirken, evvelce Dergâha hizmet eden yaşlı türbedar ve der­vişlerin de bilgilerinden istifade edilerek, eşyalar teker teker envanter edilmiş, bu arada seccadenin envanter kaydına (Mevlâna’nın 622 Hicri tari­hinde Karaman’da teehhülünde bu seccade­nin düğün hediyesi olmak üzere bir hükümdar tarafından verildiği sözü mütevatirdir) ibaresi yazılmıştır.

Müze’nin 1930 yılında yayınlanan rehberinde de bu söylentinin yer alması’’-, seccadeyi (Mevlâna’nın Seccadesi) olarak tanıtmış, bugüne kadar da bu şekil­de tanıtılmaya devam olunmuştur.

Seccade, Mevlâna Müzesi’nin 767 sayılı envante­rinde kayıtlı olup, 180×116 cm eb’adındadır. İnce yün ipliklerle dokunmuştur. Mihrabı, mihrap kemeri, dolgusu, mihrabı çevreleyen bordürleri kırmızı ze­min üzerine; sarı, yeşil, lacivert rûmî ve hatayî mo­tifler, kıvrım dallar ve gülbezeklerle süslenmiştir. Mihrap kemerinin altındaki lâcivert üç madalyon üzerinde stilize çin bulutları ve çiçek motifleri var­dır. Mihrap kemerinin altına ve secdede iken alnın değeceği yere, beyaz zemin üzerine siyah renkli sü­lüsle (Allah-ü Ekber) yazılmıştır.

…

[1] Mehmet Önder, Mevlâna Müzesi’nde Bulunan Mevlâna’nın Elbiseleri Üzerinde Bir Araştırma (Mevlâna’nın 700. ölüm yıldönümü dolayısiyle Uluslararası Mevlâna Semineri Bildirileri) S: I3, Ankara- 1973.