Şâhidî Dedenin Divanı

Konya Selçuk Üniversitesi Mevlana Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Nuri Şimşekler, Amerika ziyareti sırasında 500 yıldır olup olmadığı, varsa nerede hangi kütüphanede olduğu bilinmeyen ve ne bir gazel nede bir beyit dahi herhangi bir tezkirede-eserde nakledilemeyen Muğla Mevlevihanesi Şeyhi Muğlalı Şâhidî Dedenin (ö. 1550) FARSÇA DİVAN’ının TEK NÜSHASI’nı Amerika’da Princeton Üniversitesi İslami Özel Koleksiyon’u Robert Garrett Bölümünde görme fırsatı yakaladı.

Amerika ve gerçekleştirdiği ziyarette eseri nasıl incelediğini anlatan Selçuk Üniversitesi Mevlana Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Nuri Şimşekler, ”500 yıldır olup olmadığı, varsa nerede hangi kütüphanede olduğu bilinmeyen ve ne bir gazel nede bir beyit dahi herhangi bir tezkirede-eserde nakledilemeyen Muğla Mevlevihanesi Şeyhi Muğlalı Şâhidî Dedenin (ö. 1550) FARSÇA DİVAN’ının TEK NÜSHASI’nı Amerika’da Princeton Üniversitesi İslami Özel Koleksiyon’u Robert Garrett Bölümünde aldık, gördük, dokunduk. Büyük ihtimalle Şâhidî Dedenin kendi yazısı-nüshası olduğunu tahminle kokladık.

Princeton Üniversity kütüphanesi yetkililerine büyük nezaket ve yardımlarından dolayı binlerce teşekkür. Aslında varlığı bilimsel olarak bilinmeyen ve tereddütle karşılanan bu eseri 2011 yılında dijital olarak İranlı kütüphaneci arkadaşım Hüseyin Armin ilk tespit etmiş ve Şâhidî Dede’nin Farsça bir diğer eseri-mesnevîsi Gülşen-i Esrâr üzerine Doktora Tezi hazırladığımı görünce beni hemen haberdar etmişti. Dijital kopya üzerinden 2012 yılında benim de danışmanlığımda kendisinin İran’da yayınladığı bu eser, şimdilerde, uzun yıllar çalışma ile birlikte yeniden metni hazırlandı. Tarafımdan tamamı Türkçeye çevrildi, şükür.

İşin ilginç yanı, eseri bu üniversiteye bağışlayan Robert Garrett (ö. 1961) Amerikalı disk atma olimpiyat şampiyonu (Atina, 1896) milli bir sporcu ve iş adamı. Kendisi spor hayatının ardından babası gibi antika eser ve artı olarak yazma eserler toplamaya başlamış. Anadolu’da kazı çalışmalarını finanse etmiş ve 1932-1939 yılları arası kendisi de bu kazılar için Türkiye’de (Antalya ve diğer şehirler) bulunmuş. Tahminimiz odur ki Şâhidî Dedenin bu Farsça Divanını o dönemde diğer bir çok yazma (Farsça, Osmanlıca, az Arapça) gibi satın alıp Amerika’ya götürmüş ve eğitim aldığı ve yöneticilik de yaptığı Princeton Üniversite’sine bağışlamış.

Bu hikayenin detayını ve Şâhidî Dedenin Farsça Divanından bazı çevirileri Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi bitig’in Şâhidî Dedenin vefatının 475. Yıldönümü anısına çıkardığı Nisan-2025 sayısında yayınlamıştım” dedi.