SEFÎNE-İ NEFÎSE-İ MEVLEVİYÂNDAKİ TÜRKÇE ŞİİRLER – Şevkiye KAZAN

SEFÎNE-İ NEFÎSE-İ MEVLEVİYÂNDAKİ TÜRKÇE ŞİİRLER

Arş.Gör. Dr. Şevkiye KAZAN

Sâkıb Mustafa Dede (öl.1148/1735) mevlevî tarikatının Divan Edebiyatı içerisindeki en önemli temsilcilerinden birisidir.Edirne Muradiye Mevlevîhânesi Şeyhi Mehmet Dede tarafından yetiştirilmiştir. Kütahya Mevlevîhânesine gelmeden önce İstanbul’da Gavsî Dede, Fasîh Dede, Nâyî Osman Dede gibi devrinin büyükleriyle sohbetlerde bulunmuştur. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen Sâkıb Dede, Mısır’da da Siyâhî Dede’nin hizmetinde çalışmıştır.

Sâkıb Dede; Risâle-i Sipehsâlar be Menâkıb-ı Hudâvendigâr, Menâkıbü’l-Ârifîn, Menâkıb-ı Molla Hünkâr-ı Konevî, Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye gibi kaynakların kendisinden önce yazılanları incelemiş ve Kütahya Mevlevîhânesi şeyhliğinde iken, mevlevî antolojisi özelliğini taşıyan “Sefîne-i Mevleviyye” adlı eserini ve Türkçe divanını tertip etmiştir. Bu divan, Sâkıb Dede’nin tasavvufî duygu ve düşüncelerinden oluşmuş geniş hacimli bir eserdir. (Bkz. Ahmet Arı, Sakıb Mustafa Dede-Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanının Tenkidli Metni, Basılmamış Doktora Tezi, 2 C., Konya, 1995)

Mevlevi tarikatında Mevlânâ devrinden başlayarak, Mevlânâ ve ona bağlı olanların biyografilerini vermek bir gelenektir. Sâkıb Dede de bu geleneğe uyarak, eserinin birinci cildinde Menâkıbü’l-Ârîfin’in bittiği tarihten kendi zamanına kadar Konya’da dergâhına şeyh olan, Mevlânâ soyundan gelen çelebiler “Esâmî-i Sâmiye-i Evlâd-ı Zevi’l-ihtirâm-ı Hazret-i Mevlânâ”dan 61 kişinin; ikinci cildinde muhtelif tekkelerde şeyhlik eden mevlevî şeyhlerin “Esâmî-i Şerîfe-i Dervîşân-ı Eshâb-ı Hâl-i Ferhunde-me’âl-i Tarîka-i Mevleviyye”den 78 kişinin; üçüncüsünde mevleviler arasında tanınmış bazı dervişler “Hulefâ-yı ‘Izâm ve Meşâyih-i Kirâm-ı Tarîkat-i Mevleviyye”den 80 kişinin biyografilerini vermiştir. Birinci ve ikinci ciltlerinin son kısımlarında mevlevî kadınlarının hal tercümelerini de yazmıştır. Eserin kapağının içindeki adı, “Sefîne-i Nefîse-i Mevlevîyân”dır ve metin 645 sayfadır. Eser, Mısır’da 1283/M.1866’da Matbaa-i Vehbiyye’de üç cilt halinde basılmıştır.

Sefîne-i Mevleviyân, bir menâkıbnâme özelliği taşımaktadır. Sefîne-i Mevleviyân, Mevlânâ soyundan gelen çelebilerin, mevlevi şeyhlerinin ve bu tarikat içerisinde isim yapmış kimselerin biyografilerini ihtiva eden bir eserdir. “Mevleviliğin kurucuları ve Mevlânâ soyundan gelen çelebilerin hemen hepsi şair, mevlevi şeyh ve dervişlerinin büyük bir kısmı divan sahibi, güzel sanatların herhangi bir şubesinde temâyüz etmiş kişilikleri bulunması itibarıyla da Türkçe yazılan şuarâ tezkireleri arasında düşünülebilir.”(Hüseyin Ayan, Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân’a Göre Mevlevilik”, 8. Mevlânâ Kongresi’nde Sunulan Bildiri, Konya, 1996)

Horasan erenlerinden feyz alan yani aşk ve cezbenin ön plânda tutulduğu mevleviliğin, diğer tarikatlarla da yakın bir ilgisi vardır. Bunların başında da Bektaşilik gelir. Bektaşilik, Mevlânâ ile çağdaş olan ve onun ölümünden iki yıl önce 669/ M.1270’de vefat eden Hacı Bektaş adına kurulmuş bir tarikattır.

Neyzen, Mevlevî-Bektâşî birliğinin timsalidir. Bir şiirinde:

Neyim meyim ile Bektâş cenâb-ı Mevlânâ

Zahîr-i saltanatımdır Muhammed Âl-i Abâ
Bu Neyzen’e göre yoktur o mâsivâ vü sivâ
Vatan dedikleri gurbette bî-kesim ammâ
Perî-i san’ata mâlik fakıyr-i hicrânım

demektedir. Bir başka şiirinde de Mevlevî-Bektâşî-Hurûfî birliğinden şöyle söz etmektedir:

Zât-ı sultân-bakaa ya’nî ma’ânî husrevi
Sâz u söz âhengin etmiş aşka burhân-ı kavî
Ben ezel ser-mestiyim meydânım arş-ı müstevî
Aksedince gönlüme Şems-i hakıykat pertevi
Meyde Bektâşî göründüm neyde oldum Mevlevî

Hubb-ı Haydar bu tarîykin hem sonu hem başıdır
Câvidân u Mesnevî mısbâh-ı şu’le-pâşıdır
Sûret ü ma’nâda Hünkâreyn sır kardaşıdır
Meşrebim Mollâ-yı Rûmî mezhebim Bektâşidir
Tâ ezelden yandı dilde bu çerâğ-ı ma’nevî

(Abdülbâki Gölpınarlı “Mevlânâ’dan Sonra Mevlevilik”, İnk. ve Aka Ktp. İstanbul, 1983, s.303).

Mevlevilik, özellikle XVI. yüzyıldan sonra, yüksek tabakanın, medrese görmüş tahsilli kimselerin; Bektaşilik ise daha alt tabakaların tarikatı olmuştur. Mevlevilik ve Bektaşilik çoğu zaman birbirlerini yadırgamasalar da mevleviliğe mensup olanların tahsilli oluşları, şiir ve musiki zevklerinin yüksekliği bektaşileri daima geride bırakmıştır.

Mevleviler arasında büyük ün kazanan ve “Hânedân-ı Sâkıbiyye” adıyla da anılan bu eserin matbu nüshasının birinci cildi, 268; ikincisi 144; üçüncüsü 233 sayfa olarak düzenlemiştir. Bu eserde 8’li hece vezniyle yazılmış bir münâcâtın dışındaki diğer şiirlerde aruz vezninin şu kalıpları kullanılmıştır:

1. Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün
2. Mefâ’îlün Mefâ’îlün Fe’ûlün
3. Mef’ûlü Fâ’ilâtü Mefâ’îlü Fâ’ilün
4. Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün   Fâ’ilün
5. Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün
6. Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün
7. Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün
8. Mefâ’ilün   Fe’ilâtün   Mefâ’ilün Fe’ilün
9. Fe’ilâtün   Mefâ’ilün Fe’ilün
10. Fe’ilâtün Fe’ilâtün   Fe’ilün
11. Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûl
12. Müfte’ilün Fâ’ilün Müfte’ilün Fâ’ilün
13. Müfte’ilün Müfte’ilün Fâ’ilün

Mevlevilik ve kültür tarihimiz için büyük önemi olan “Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân” adlı eserin içindeki Türkçe şiirleri seçip incelememizin sonunda: 1 münâcât, 1 tercî-i bend, 18 gazel, 15 tarih kıt’ası, 1 tarih mısrâı, 30 kıt’a, 9 nazm, 1 rübâ’i, 15 beyit, 3 mısrâ, 1 mesnevi, 41 terceme olmak üzere 136 tane manzûmeyi tespit ettik. Bütün bunları nazım biçimlerine göre ayırdık ve “Tercemeler” başlığındaki kıt’aları “Kıt’alar” bölümüne almadık. Her manzûmenin başında veznini, tespit edebildiğimiz şairlerini, sonunda da cilt ve sayfa numarasını verdik

Kendisinden önce yazılanları dikkatle inceleyerek geleneğin en geniş ve en güzel örneğini veren Sâkıb Dede, eserini ağır ve ağdalı bir üslûpla kaleme almıştır. Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân” da çelebi, şeyh ve dervişlerden şair olanların şiirlerinden seçilen örneklerin pek azı Türkçe, pek çoğu ise Arapça ve Farsça’dır. Biz de Türkçe şiirleri tespit edip inceledik.

MÜNÂCÂT
Âdem Efendi
( 8’li hece vezniyle yazılmıştır.)

1 Yâ Rabbi ‘izzetün hakkı
Kurtar bizi nefs elinden
Kemâl-i nusretün hakkı
Kurtar bizi nefs elinden

2 Mukırrum zâtuna cândan
Ayırma cânı cânandan
Hıfz eyle nefs ü şeytândan
Kurtar bizi nefs elinden

3 Varayım ben benden sana
Göster seni bensiz bana
Mest oluban kalam tâna
Kurtar bizi nefs elinden

4 Âdemim ağlatma beni
Tövbem kabûl it yâ Ganî
Al beni vir bana seni
Kurtar bizi nefs elinden C.III, s.50

Der-sitâyiş-i Hazret-i Çelebi Argûn kuddise sırrahû

TERCÎ’-İ BEND
Fâ’ilâtün Fâ’ilatün Fâ’ilatün Fâ’ilün
I
Tâc-dâr-ı mülk-i bâl ü ‘ârif-i sâhib-kemâl
Şeh-süvâr-ı saff-ı hâl ü vâkıf-ı sırr-ı me’âl
Râyet-efrâz-ı kerâmet dâr-ı fermâ-yı nevâl
Mesned-ârâ-yı velâyet-zîb-i mi’râc-ı hayâl
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

II
Zât-ı pâki gevher-i yektâ-yı deryâ-yı şu’ûn
Sîne çâk-ı hüsn-i vasfı kilk-i tab’-ı zû-fünûn
Sâyesi ser-mâye-i âsâyiş-i ehl-i derûn
Hâk-ı der-gâhında itmez nakş-ı yâ raybe’l-menûn
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

III
Lehce-i lutf-ı beyân-ı tûtî-i hikmet-serâ
Beçce-i kuds âşiyân-ı bülbül-i cennet-serâ
Çend-rûz olsa ne gam köhne-kafes tahte’s-serâ
Mehçe-i a’lâm-ı sırrı kim ola fevka’l-verâ
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

IV
Nev-be-nev ihsânı dervîşânı memnûn itmede
İştiyâkı dem-be-dem hullânı mecnûn itmede
Hüsn-i hulkı yek-be-yek ihvânı meftûn itmede
Zikr-i hayrı ser-be-ser ekvânı meşhûn itmede
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

V
Olmasaydı âdeme âyîne-dâr ger şems-i dîn
Zerre-vâr olmazdı meczûbı ‘ukûl-ı mürşidîn
Pertev-i çeşm ü çerâğ-ı sâdırîn ü vâridîn
‘Av ‘av-ı sekdür ana nisbetle harf-i hâsidîn
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

VI
Sırr-ı İlyâs olduğında yok ser-i mû irtiyâb
Himmeti virse n’ola rûy-ı zemîne âb u tâb
Kanda kim bir derd-mend olsa esîr-i pîç-tâb
Cânib-i rûh-ı cenâbından görür bin feth-i bâb
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

VII
Ol şeh-i gaybî haşemdür çün velî ibnü’l-velî
‘Asrınun olsa ‘aceb mi ser-firâz u ekmeli
Anda cem’ olmış ma’ârif âhiri vü evveli
Âhir-i sâbık ki dirler şübhesiz oldur belî
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

VIII
Dâmeni üftâde-i pây-ı ümîde dest-gîr
Dest-i sûd-ı hırz-ı cân-ı müstemend-i müstecir
Mûmyâ-yı iltifâtı çâre-i kalb-i kesîr
Kimyâ-yı hâk-i pâyi mâye-i dest-i fakîr
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

IX
Zânû-yı teslîmi besdür serverân-ı himmete
N’eylesünler ser-fürû-yı âsitân-ı devlete
Cümle cân u baş ile âmâde vakt-i fırsata
Muntazırdur her biri nâ-geh kabûl-i hıdmete
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

X
Eymen-âbâd-ı tecellî tab’-ı sâf-ı hürremi
Teşne-i âb-ı bekâya Hızr-ı zinde her-demi
Gûşe-i vahdetde sağrak-ı fenâdur hem-demi
Nev-‘arûs-ı bahta nâz eyler kemîne mahremi
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

XI
Fâtih-i genc-i işâret kâşif-i sırr-ı zamîr
Tâli’-i evc-i beşâret mürşid-i bernâ vü pîr
Fi’l ü kavli dil-nişîn ü vaz’ u tavrı dil-pezîr
Şîve-i nâdîdesi teshîr-i dilde bî-nâzîr
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

XII
Zâhirâ olmış zemîn-i türbesinde münzevî
Bâtınında enfüs ü âfâk lîkin müntavî
Meşrebinden teşne-diller dâ’im olsun mürtevî
Kim odur hâlâ veliyyü’l-‘ahd-ı pîr-i mevlevî
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

XIII
Sâyesinde oldı Kütâhiyye burcü’l-evliyâ
Nâmını Dâru’s-selâm-ı Rûm itsün asfiyâ
Olmış âsûde civârında gürûh-ı etkiyâ
Merkadin huld-ı berîn itmiş Cenâb-ı Kibriyâ
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

XIV
Keştî-i Nûh-ı hakîkatdür makâm-ı bî-gamı
Olmaz ol gülşende tûfân-ı havâdis mâtemi
‘Adlini nâdir bulur seyyâh-ı mülk-i ‘âlemi
Cennet olurmış meger mevâ-yı kâmil âdemi
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

XV
Mecma’-ı rûhâniyândur subh u şâm ol dâ’ire
Hân-ı elvân-ı keremdür nüzl-i fevc-i zâ’ire
Şu’le-i rahmet olınca sâhasında nâ’ire
Söz nedür igrâk-ı evsâf-ı na’îm-i sâ’ire
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

XVI
Serserî gerd-i cihân iken bi-hamdi’llâh dilâ
Eyledük ol dergeh-i vâlâya nâ-geh ilticâ
Şükr-i tevfîk-i kabûle iştigâl it dâ’imâ
Tâ sezâ-yı rûh u reyhân olasın rûz-ı cezâ
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

XVII
Şâh-ı evreng-i hilâfet mâh-ı Ken’ân-ı kerem
Bende-perver lutf-güster pâk-gevher lâ-cerem
Eylemez ser-ber derîn mahrûm-ı en’âm-ı harem
Bâ-husûs olsa ‘ubûdiyyetde bî-tâb-ı herem
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl

XVIII
Olmak istersen mahall-i ‘afv ü gufrân-ı Hudâ
Halka-veş Sâkıb derinden bir nefes olma cüdâ
İtmeyince nakd-i ‘ömri bî-kusûr anda fedâ
İtmiş olmaz ihtirâm-ı hakkını bende edâ
Kutb-ı ‘âlem gavs-ı âdem mazhar-ı nûr-ı cemâl
Hazret-i Sultân Argûn kurretü’l-‘ayn-ı celâl C.I, s.96

GAZELLER

1.
Semâ’î
Mef’ûlü fâ’ilâtü mefâ’îlü fâ’ilün

1 Pertev ki şevk-ı şem’-i ruh-ı yârdan gelür
Bir lem’adur tecellî-i dîdârdan gelür

2 Tab’um çerâğı Kâsım-ı Envârdan yanar
Bûy-ı fenâ damağıma ‘attardan gelür

3 Başda külâh-ı şu’lesidür dûd-ı âhumun
Mevlâyîdür ki Hazret-i Hünkârdan gelür

4 Nukl-i şarâb-ı meclis-i gam da yeter bana
Şol hûn-ı dil ki dîde-i hûn-bârdan gelür

5 Âzürde-hâtır olma Semâ’î-i bî-dile
Mestânedür ki hâne-i hammârdan gelür C.I, s.18

Sâkıb
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Dedem seyf-i velâyetdür dem-i Sultân-ı Dîvânî
Makâm-ı çil-tenân-ı ma’rifetdür sahn-ı dîvânı

2 Kilîd-i genc-i hikmet ser-be-ser reftâr u güftârı
Leb-â-leb bâdî-i hâlet-medâr-ı câm-ı devrânı

3 Odur sâhib zuhûr-ı hânedân-ı âl-i Mevlânâ
Ki virmişdür kerâmetle meh ü mihre hirâsânı

4 Sikender-vâr egerçi Rûm-perverdür velî almış
Hümâ-yı himmeti zîr-i perî İrân u Turanı

5 ‘Alemler ser-firâz-ı rûy-mâl-i makdemi olmuş
Ziyâret eyledükde Meşhed-i Şâh-ı Horasânı

6 Bi-hamdi’llâh gedâ-yı dergehiyüz Sâkıb ol şâhun
Ki teshîr-i kerem itmiş Selîm ile Süleymânı C.I, s.19

Gülşenî
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 ‘Azîzim hayr-ı makdem ‘ömrümün vârı safâ geldün
Keremler eyledün mahdûm-ı hünkârî safâ geldün

2 Ney-âsâ nâle zîr-i gûşe-i hicrân iken nâ-geh
Hezârun eyleyüp gül-çîn-i dîdârı safâ geldün

3 Beşîr-i Yûsuf-ı güm-geştemizdür bû-yı enfâsun
N’ola virse meşâma cân her-bârı safâ geldün

4 Semûm-ı gam belâsıyla harâb olmışdı mısr-ı dil
Bi-hamdi’llâh eyâ her rahne mi’mârı safâ geldün

5 Virüp âyîne-i vakte cilâ-yı dem kadem câna
Dimâğ-ı tûtî-i câna şeker-vârî safâ geldün

6 Keder gitdi irince pertev-i rû-yı safâ-bahşun
Bahâr-ı hüsn-vâr ey mâh-ı dildârî safâ geldün

7 ‘Aceb mi külbemüz gülşen gedâlar Gülşenî olsa
Tenezzül eyleyüp ey şâh-ı gam-hârî safâ geldün C.I, s.32-33

Semâ’î
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Sürûr u vakf-ı dîvâr u deründür Yâ Rasûla’llâh
Dil ü cân-ı rehin ‘ışk enveründür Yâ Rasûla’llâh

2 Sen ol sultan-ı mülk li-ma’a’llâhsın ki her vaktün
Ev ednâ ve le’amrük efseründür Yâ Rasûla’llâh

3 Vücûdum çünki reşh-i Nîl nesl-i yâd-gâründür
Niçün leb huşk-i câm-ı kevseründür Yâ Rasûla’llâh

4 ‘Aceb mi hâk-i pâyı bu türâbı tûtiyâ itsem
Ki râh-ı hıdmetünde kanberündür Yâ Rasûla’llâh

5 N’ola olsa dü-çeşm-i âsman-nakşı kadem sûdun
Meh ü mâhı ‘inâyet-perveründür Yâ Rasûla’llâh

6 Ezelden baş açık âl-i ‘abânun sîne-çâkidür
Ebed âzad-ı düşmen çâkeründür Yâ Rasûla’llâh

7 Nice sabr eylesün derd-i firâka künc-i gurbetde
Semâ’î müstemend-i kemteründür Yâ Rasûla’llâh C.I, s.34-35

Sâkıb
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Vekîl-i vâhibü’l-âmâldür Sultân Dîvânî
Asîl-i sâhibü’l-iclaldür Sultân Dîvânî

2 ‘Aceb feryâd-resdür himmeti âfâk u enfüsde
Nigeh-bân-ı cihân-ı hâldür Sultân Dîvânî

3 Veliyyü’l-‘ahd-i sırr-ı Hazret-i Hünkar-ı Ekberdür
Hizebr-i saf-der-i ebtâldür Sultân Dîvânî

4 N’ola pervâne-i şem’i hayâli olsa her dîde
Metâf-ı kıble-i ikbâldür Sultân Dîvânî

5 Ne gam âfil-nümâ olsa verâ-yı sâyeden hûr-veş
Ser-i kevne yine cevvâldür Sultân Dîvânî

6 Odur çün bahr u berr cism ü cânun Hızr-ı İlyâsı
Melâz-ı süfne-i ehvâldür Sultân Dîvânî

7 Yeter Sâkıb sana devlet gedâ-yı dergehi olmak
Şehen-şâh-ı bülend-efdâldür Sultân Dîvânî C.I, s.59

Burhân
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Âyîne-i cânân olalı cân-ı hazînüm
Pertev-figen-i şeş-cihet-i rûy-ı zemînüm

2 Germiyyet-i hâl ile olup pür-dem ü devrân
Hem-cilve-i çarh-ı felek ü ‘arş-ı berînüm

3 Sad-gûne mutalsam dahı olsa der-i matlab
Samsam-ı teveccühle ana feth-i mübînüm

4 Ma’mûre-i tıyni sanur ancak gören ammâ
Vîrâne-i genc-i güher-i millet ü dînüm

5 ‘Aynumda ‘ayândur ana ‘âlemde nihândur
Ser-tâ-be-kadem dâ’ire-i ‘ayn-i yakînüm

6 Hod-bîn olamaz mahrem-i râz-ı dil-i zârum
Manend-i ney-i nefha serâ-perde- nişînüm

7 Şart ile beyân eyledi da’vâsını Bürhân
Dirse n’ola hayru’l-halef-i cedd-i güzînüm

8 Peyrevlük idüp ney gibi enfâsına zîrâ
Hû hû diyerek seyri makâmât-ı rehînüm C.I, s.98-99

Husrev
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Kıble-i rûy-ı niyâz-ı cân-ı âdemdür gönül
Maksad-ı sahrâ-neverdân-ı dü-‘âlemdür gönül

2 Rûy-pûş-ı ‘izzet olmışdur süveydâ kadrine
Rûy-ı ma’nîde velî ‘arş-ı mu’azzamdur gönül

3 Esba’în-i lutf u kahrun gûyiyâ kalbidür ol
Rif’at-ı taklîb-i hikmetle mükerremdür gönül

4 Sırr-ı her sâhib-zamânun dest-i hall ü ‘akdine
Vefk-i gavsiyyet-nihâda la’l-i hâtemdür gönül

5 Def’-i jengâr-ı men ü mâ eyleyelden Husrevâ
Mazhar-ı feyz-i cemâl-i İsm-i A’zamdur gönül C.I, s.147

Bostân Çelebi
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Yâ Rabb bize bir tesliyet-i hâtır olur mı
Yohsa bu fütûr ile dem-i âhir olur mı

2 Hoş tut görelim dâmen-i sabrı hele elde
Tagyîr-i Hudâ-dâda ‘adüvv kâdir olur mı

3 Nâ-geh idecekdür kerem-i Hakk sana çâre
Nâ-çâre anun gibi meger nâsır olur mı

4 Fahr eylemesün câme-i fakr ile mukallid
Zişt olsa kişi hil’at ile fâhir olur mı

5 Sâhib-nazar ister recül-i mesned-i kârun
Bostâna ser-i lâşe-i har nâzır olur mı

6 Feryâd-res-i gâ’ib olur hâzır u zinhâr
Şekk ile dime gayret-i Hakk zâhir olur mı

7 Ednâ sitem-i şâhla hiç bende-i ferruh
Rû-mâlî-i hıdmetde dilâ kâsır olur mı C.I, s.153

Rüsûhî
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Li’llâhi’l-hamd eyleyüp tecdîd-i ‘ahd-ı şânını
Rûşen itdi şeb-çerâğ-ı evliyâ bürhânını

2 Bâğ-bân-ı rûh-perver ya’nî Mevlânâ-yı Rûm
Nev-bahâr itdi yine bâğ-ı dem ü devrânını

3 Tâzelendi zevk u şevkı köhne bezm-i ‘âlemün
Reşk-i firdevs eyledi pîrâmen-i bûstânını

4 Sebze-i hâbîde-veş pâ-mâl olan yârânınun
Hem-ser-i serv-i behişt itdi ser ü sâmânını

5 Bülbülân-ı gülşen-i ‘ışka olup feryâd-res
Eyledi ser-kûb-ı nekbet ser-be-ser mârânını

6 Kalmadı bir huşk-leb kişt-i zemîn-i hâlde
Ol kadar mevfûr kıldı rahmet-i bârânını

7 Nev-nihâlân-ı irâdet oldı cümle meyve-dâr
Tutdı merdân-ı Hudâ Hünkârımuz dîvânını

8 Hâr u has ber-bâd-ı berk-ı gayret oldı gam gibi
Eyledi âbâd hullânun dil-i vîrânını

9 Kalmadı zâğ u zağanda zehre-i çün ü çirâ
Zîb-i rûy-ı ‘âlem itdi pertev-i erkânını

10 Dûstân-ı Bûstânı hoş-dimağ-ı ‘ıtr idüp
Kût-ı cân-ı âdem itdi nükhet-i ‘irfânını

11 Nevbetinde ‘İsî-i rûy-ı zemîn oldur k’ider
Feyz-i enfâs ile ihyâ zümre-i ihvânını

12 Himmet ile her biri bir nahle-i esrâr olup
Eymen-âbâd eyledi innî ene meydânını

13 Dem-be-dem imdâd-ı rûh-ı lâ-yezâlî eylesün
Sâ’id-i evc-i terakkî pâye-i ‘ünvânını

14 Hâk-i pâyin tûtiyâ itmiş Rüsûhî bendesi
Sebkat itse râh-ı sîretde n’ola akrânını

15 Ol şeh-i kudsî-mekânun dâ’im itsün zü’l-minen
Fark-ı her bî-kes gedâda sâye-i ihsânını C.I, s.162

‘Ârif
Mef’ûlü Fâ’ilâtü Mefâ’îlü Fâ’ilün

1 Çıkmazdı dîde bâma temâşâ-yı ‘ibrete
Mahrem olaydı râz-ı şebistân-ı vahdete

2 Hâtır-nevâz-ı ‘âlem ü kadr-âşinâ gerek
Mâlik olan hızâne-i ikbâl-i devlete

3 Devr-i hoş-âmed-i feleke itme i’timâd
Mağrûr olur mı ‘âkıbet-endîş fırsata

4 Kendinde seyr ider dü-cihânun ‘acâyibin
Yek-bâr çeşm olan ruh-ı mir’ât-ı hayrete

5 Uymaz firâz-ı suffe-yi zevk u safâ-yı halk
Lutf-ı hevada dâmen-i sahrâ-yı vahşete

6 Nâ-geh dü-dest-i cür’etini yek-kalem görür
Parmak basan hilâf-ı edeb harf-i hikmete

7 Varın virür mu’âmele-i yek-piyâleye
Düşmez fütâde-meşreb olan kayd-ı nekbete

8 Gerden-keşân-ı halka-i teslîm-i pîrdür
Âmâc olan bu ‘arsada hep tîr-i hasrete

9 Dil-serd-i bezm-i ülfet-i ihvân-ı ‘asr olup
‘Ârif çekildi kûşe-i bî-gerd-i külfete C.I, s.202

Fâtıma
Mef’ûlü Fâ’ilâtü Mefâ’îlü Fâ’ilün

1 Mevlâyadur velâmız ü biz mevlevîleriz
Ser-mest-i sırr-ı ma’rifet-i Mesnevîleriz

2 Neyler gibi ki seyr-i makâmât itmede
Hem-pây-ı vecd ü hâlet-i hûy-ı kavîleriz

3 Bîgânelerle pey-rev-i pîr olmazız hele
Hem-demler ile kâfile-i ma’nevîleriz

4 Bî-üft ü hîz tayy-ı mekân eyleriz müdam
Süllâk-zâd u râhile-i pertevîleriz

5 Mânend-i şems-i Fâtıma tenhâ-rev ol yüri
Mevlâyadur velâmız u biz mevlevîleriz C.I, s.260

Fâtıma
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Dili halvet-güzîn-i râz iden ‘ayş-ı hayâlündür
Dü dîdem reh-nişîn-i zâr iden şevk-ı visâlündür

2 Dil ü dîde niçe bî-dûd u derd olsun bu esnâda
Ezelden her biri bir güne ser-mest-i celâlündür

3 N’ola dâ’im harâb-ı neş’e-yi feyz olsalar zîrâ
Dü ‘âlemde iki kardaş hayrân-ı kemâlündür

4 Yeridür olsalar rû-mâl-i fırsat âsitânunda
Biri yek-pâre ihlâs ü biri ‘ayn-ı cemâlündür

5 ‘Aceb mi olsalar âyîne-dâr-ı dest-i ihsânun
Biri dervîş-i gam-pîşe biri abdâl-ı hâlündür

6 Gerekmez rûşenâ-yı mihr ü mehden anlara şâhâ
Ki bunlarda harîf-i meclis-i câm-ı hilâlündür

7 Egerçi kem-nümâdur Fâtıma keç-bîn ü kem-fehme
Velî çeşm âşinâ-yı hikmete genc-i nevâlündür C.I, s.260

13
Fedâyî Mehmed Dede
Müfte’ilün Müfte’ilün Fâ’ilün

1 Ta’ne-i düşmenden idüp ictinâb
‘Arz-ı cemâl eylemez ol âfitâb

2 Sun bize sâkî içelüm bâdeyi
Oldı gönül hânesi gamdan harâb

3 Bekleyelim gel der-i mey-hâneyi
Bir kapudan şâyed ola feth-i bâb

4 ‘Ömr akar su gibidür fi’l-mesel
Cismün o su üzre yürür bir habâb

5 Yapsa gönül hânesini ol sanem
Ka’beye varmak kadar eyler sevâb

6 Kılsa Fedâyî işigünde makâm
Gökde melekler diye ni’me’l-me’âb C.III, s.12

Hüdâyî Efendi
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

1 Ey dil istersen eger kâmil ola noksânun
Secde-gâh it eşigin Hazret-i Mevlânânun

2 Hâk-i der-gâhını iksîr bil ol şâhun kim
Gıll ü gışdan arınup hâlis ola îmânun

3 Sıdk ile sâlik olan silk-i Celâle’d-dîne
Şübhesiz vâsıl olur rahmetine Rahmânun

4 Mesneviden işidüp cümle kelâmu’llâhı
Bilür esrârını künh ile kamu eşyânun

5 Nây parmağ ile yol gösderüp irşâd eyler
Nidügin sırr-ı semâ’ın bize ol sultânun

6 Virseler bir kulına zerre kadar meyl itmez
Kâfdan kâfa degin saltanatın dünyânun

7 Şevk-ı Şems ile Hüdâyî göge çıka n’ola söz
Zerre-i hâk-i rehisin kamu dervîşânun C.III, s.14

15
Şeyh Mehmed Âzâde
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Vâris-i ‘ilm-i ledünnî âdem-i ma’nâ biziz
Vâkıf-ı sırr-ı rumûz-ı ‘alleme’l-esmâ biziz

2 Fakr ile fahr eyledük mülk-i ferâgat şâhıyuz
Lâ’übâliyüz egerçi ‘ârif-i dânâ biziz

3 Sî vü dü hatt okuduk yârün cemâlinden ‘ayân
Üstüvârımızı bildük ümmet-i vustâ biziz

4 Mazhar-ı Monlâ-yı Rûmuz Mesnevî bürhânımız
Sâlik-i râh-ı hakîkat vâsıl-ı Mevlâ biziz

5 Bizdedür sırr-ı Muhammed nutk-ı pâk-i mevlevî
Mahzen-i genc-i İlâhî sâhib-i esmâ biziz

6 Bende-i evlâd-ı Ahmed hâk-i râh-ı Mustafâ
Murtazânun çâkeriyüz ‘âşık-ı Zehrâ biziz

7 Münkir-i âl-i ‘abâyı ta’n ider her nutkumuz
Kâhır-ı a’dâ-yı dîn ü seyf-i Mevlânâ biziz

8 Hazret-i Sultân-ı ‘ışka kul idelden kendümüz
Fırka-i nâcîden olduk ‘urvetü’l-vüskâ biziz C.III, s.29

16
İlmî Dede
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Bi-hamdi’llâh cihân içre bugün ‘ünvânımız vardur
Şehîd-i ‘ışk-ı yâr olduk fedâ bir cânımız vardur

2 Kudûm ü deff ü nây ile n’ola raks eylesek her dem
Sadâ-yı lâ-mekân-ı sem’ ider îkânımız vardur

3 Gedâyız gerçi sûretde ma’ânî mülkine şâhız
Nice şehler ana der-bân olur dîvânımız vardur

4 Ne gam güftârımız fehm itmese her cân-ı bî-ma’nî
Ma’ârif bahrinün gavvâsıyuz bürhânımız vardur

5 N’ola baş eğmesek şâhân-ı heft-iklîme ‘İlmî-vâr
Cihânda Hazret-i Mollâ gibi sultânımız vardur C.III, s.86

17
……….
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Zihî sa’dü’s-su’ûd-ı tâli’ ü baht-ı güneş-hânı
Ki itdi pertev-i lutf ile ihvânı senâ-hânı

2 Zihî şem’-i şebistân-ı velâyet kim kerâmetle
Pür itdi dâ’irân ma-dâr bezm-i heft-eyvânı

3 Zihî nahl-i tecelî kim zuhûr-ı şu’le-i sırrı
Serâ-yı vahdet itdi hân-gâh-ı çâr-erkânı

4 Civân-merdân-ı eslâfun n’ola tayy olsa tûmârı
Ki ‘âlem-gîr-i da’vetdür salâ-yı ni’met-i hânı

5 Odur kâ’im-makâm-ı Şems-i Tebrîzî mürüvvet kim
Nisâr-ı fark-ı hullân eyledi ibrîz-i ihsânı

6 ‘Aceb mi itse şem’-i cem’ine pervâne hurşîdi
Felek gerd-i ser-i bezminde bir fânûs-ı gerdânı

7 Nice vasf eylesün tab’-ı beşer ol gevher-i kudsi
Ki lâl-i hayret eyler fikr-i şükr ehl-i ‘irfânı

8 İlâhî görmesün gerd-i küsûfı rûy-ı ikbâli
Feleklerle melekler eyledükde ‘ayş-ı devrânı

9 Serîr-i evc-i himmet müttekâ şimdi yâkîn oldur
Zemîn-i ahsenü’t-takvîme zıll-i feyz-i Yezdânî C.I, s.254-255

18
Dervîş Sâmî Yûnus
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Ey dil sana kim didi ki gel terk-i diyâr it
Mihnet-gede-i sûreti var geşt ü güzâr it

2 Kim didi uyup kâfile-i hurde-fürûşa
Şâhen-şeh-i tecrîdi har-ı tab’a süvâr it

3 Ey seyr-i makâmât-ı muhâlifde muhayyer
Gir perde-i ‘uşşâka yek-âhenge karâr it

4 Taşdan taşa çalmaya seni seyl-i sebük-ser
Girdâb-sıfat kendi vücûdunda medâr it

5 Sâmî geçinürken yem-i tevhîd-i nehengi
Kim didi seni nefse uyup tûşe-i nâr it C.II, s.70

TARÎHLER

MERSİYE
……….
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Hazret-i Bürhân-ı dîn-i dil-i penâh
‘Azm-i dârü’l-kurb-ı ‘ulyâ eyledi

2 Sîr olup câm-ı hayât-ı ‘âleme
Terk-i ‘ayş-ı bezm-i dünyâ eyledi

3 Derd-mendân-ı reh-i ecdâdınun
Eşk-i çeşmin seyl ü deryâ eyledi

4 Bülbülân-ı gülşenin feryâddan
Hecr ile mersiyye-gûyâ eyledi

5 Cânını cânâna idüp rû-nümâ
Zâd-ı râhın hoş-müheyyâ eyledi

6 Cân-ı hîynü’l-irtihâli bendeye
Zâhirâ temhîd-i ihyâ eyledi

7 Lîk târîh-i vefât olup dirîğ
Meşhedin mir’ât-ı rü’yâ eyledi C.I, s.102

Çelebi Ebûbekr
KIT’A-İ MERSİYYE-İ BEDÎ’Â
(Târîh Kıt’ası)
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Dâmân-ı tecerrüd-zen olup cân-ı miyâna
Oldı harem-i hazret-i cânâna revâ

2 Ya’nî sene-i gamdan idüp hâtır-ı vahşet
‘Azm eyledi Bustân Çelebi bâğ-ı cinâna C.I, s.164

TÂRÎH KIT’ASI
……….
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Hazret-i Sultân Argûn-ı Velî
Bezm-i vasl-ı asla itdi hoş-hırâm

2 Mürşid-i ihyâ iken idüp şitâb
Oldı emvâte dahı pîr-i hümâm

3 Ya’nî zâhirde bütûnı gösderüp
Kıldı bâtında zuhûra ihtimâm

4 Gerçi şem’-i râh-ı ‘aynü’l-cem’ idi
Buldı lîkin menzil-i bedrü’t-tamâm

5 Ser-zede olup niyâm-ı cismden
Sâye-i nev-güster oldı ol hüsâm

6 İtmede ehl-i hilâfe serzeniş
Virdi ahlâf-ı vifâka çün nizâm

7 Rahm idüp feryâdına ‘uşşâkınun
Virmiş âhir demde rûh-ı hoş-peyâm

8 Kim ‘acebdür gam revân-ı şâd içün

9 Pes lisânü’l-gayb târîhin didi

Sene 775 C.I, s.92

Sâkıb
TÂRÎH-İ VEFÂT-I ŞEYH MUHAMMED MUHLİS
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Hânedân-ı Hazret-i Sıddîk-i Ekberde yine
Bir bülend-ahter idüp pervâz-ı bâm-ı ‘arş u kürs

2 ‘Işk-ı Şemsü’d-dîn ile tayy-ı menâzil iderek
Eyledükde kendüyi sâhib-makâm-ı burc-ı Kuds

3 Didi târîh-i su’ûdın Sâkıb-ı encüm-şumâr
Cân-ı Muhlis oldı seyyâh-ı cihân-ı evc-i üns

Sene 1124 C.I ,s. 266

Sâkıb
TÂRÎH-İ İNTİKÂL-İ HAVVÂ HANIM MADER-İ ŞEYH MUHAMMED MUHLİS
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Nesl-i Mevlânâ Celâle’d-dîn Havvâ Hanımı
Eyledi ihyâ-yı rahmet Hazret-i Kayyûmı Hayy

2 Ya’nî kilk-i hikmet-i bî-‘illet ü dest-i kazâ
İtdi ‘ömr-i nâzenîni defterin imzâ vü tayy

Sene 1123 C.I, s.266

Sâkıb
TÂRÎH-İ VEFÂT-I ŞEYH MUHAMMED MUHLİS
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Rûzgâr-ı zûr-kârun seyr idün hengâmesin
K’âteş-i hicrânı saldı külbe-i ahzânıma

2 Görmeden gülzâr-ı ‘ömrün rûy-ı handân-ı gülün
Hâk-pâşı kör oldı dîde-i giryânıma

3 Gonce-i ‘ayş-ı şebâbım eyleyüp ifnâ-zede
Gütmedi gûş-ı kerem zâr-ı hezâr-ı cânıma

4 Âşiyânın târ-ı mâr-ı sadme-i merg eyleyüp
Girdi âhir ol siyeh-kâse benim de kanıma

5 Ben güzer kıldım hele ol berzeh-i cândan geçüp
‘İbret olsun lîk ahvâlim kalan ihvânıma

6 Yâd idüp dâ’im du’â-yı hayrla muhlislerin
Kalmasunlar râh-ı hıdmetde olan noksânıma

7 Didi cânî ber-lebem târîh-i hâl-i nez’ini
Ser be-‘azm-i savb-ı dîdârem vedâ’ yârânıma

Sene 1124 C.I, s.263

Sâkıb
EZ-ÂN SÂKIB DEDE ‘UFİYE ANHÜ
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 İdüp tecdîd-i ‘ahd-i köhne yine sırr-ı Mevlânâ
Ser-i ‘uşşâka oldı sâye-güster ka’be-i ma’nâ

2 Virüp âsâyiş-i nev-dest-i hasret kişt-i dîdâra
Pür oldı tâze dâğ-ı reşk ile nüh-günbed-i pehnâ

3 Kerâmet gösterüp ya’nî Cenâb-ı Kubbe-i Hadrâ
Göründi şekl-i evvelde temessülden idüp mebnâ

4 Göreydi münkirân-ı haşr-ı ecsâd ol temâşâyı
İdüp ikrâr dirlerdi belî el’ân âmennâ

5 Ne kubbe bir ser-âmed serv-i sahn-ı ravza-i rıdvân
Ki dervîşânı itmiş sâyesi ser-sebz-i istiğnâ

6 Ne kubbe tûde-i kühl-i cevâhir dîde-i cânâ
‘Aceb mi olsa dâ’im nasb-ı ‘ayn-ı merdüm-i dânâ

7 Medâr-ı mehçesi züvvârına ‘ayn-ı ‘inâyetdür
Velî ehl-i seyâhatde kanı bir merdüm-i bînâ

8 Hakîkatde odur el-hâle hızr-ı mecma’u’l-ebhur
Ki olmış teşne-i câm-ı cemâli pîr ü hem bernâ

9 Felek fevkında çetr ü ahter anun sîm-i zer-dûzı
Odur tâk u revâk-ı taht-gâh-ı şâh-ı kerremnâ

10 Zemîni çün makâm-ı Hazret-i Hünkâr-ı Ekberdür
Yeridür her zamân olsa mukîmi gibi müstesnâ

11 Olınca mâlik-i gencîne-i ‘irfân o yek-kubbe
Niçün itmez gedâ-yı sad-hezârı yek-be-yek iğnâ

12 Esâs-ı hâne-i hem-sayegân oldukda pür-lerze
Fedâ-yı cümle olmak üzre itmiş kendüyi ifnâ

13 Degüldür zelzele şûr-ı tecellîdür harâb iden
Derûnı eymen-âbâd u berûnî kulle-i Sînâ

14 Ne rif’atdür ki hıdmet-kârı ola sâhibü’d-devle
Ne ‘izzetdür kim ola himmet-i vâlâ-yı şeh bennâ

15 O kudsî meşhedün ta’mîrini minnet bilür câna
Dü-‘âlemde mu’ammerlük nedür fehm eyleyen cânâ

16 İderdi cevher-i cândan anun her hiştini mi’mâr
Olaydı hacle-i cânâna mahrem cân-ı her ednâ

17 Görürdi rûzgârun ol da belki rûy-ı âzârın
Metâf-ı sebz-pûşân olmasa ol gonce-i ra’nâ

18 Şeb ü rûz olmaz idi mihr ü meh hâlî ziyâretden
Mu’ayyen olmasa erbâb-ı hâle nevbet ahyânâ

19 Olurdı şeyh-i şehr ol sebz-pûşun tûtî-i vasfı
Meşamm-ı tab’a gelse her dehenden nükhet-i ma’nâ

20 Cüdâ itme Hudâyâ sâyesin fark-ı fakîrinden
Kerem itdükçe erbâb-ı fenâya kenz-i lâ-yefnâ

21 Anunçün nakş-ı levh-i sînesidür Âyete’l-kürsî
Ki diye nüh-kıbâb-ı lâciverdi ente a’lanâ

22 Zihî san’at k’olup üstâdına ser-mâye-i rahmet
Görenler dir

23 Görüp a’yân-ı ‘ibret sûret-i itmâm-ı bî-mislin
Deyince

24 Didi târîhini bâdî nazarda Sâkıb-ı hayrân
Görün kâmilde olmış nüh-kıbâb-ı eltaf-ı mînâ

Sene 1110 C.I, s.194-195

Sâkıb
EZ-ÂN BENDE-İ SÂKIB
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Şeyh Bustân eyleyüp ‘azm-i likâ
Olmış ecdâd-ı ‘ızâmı pey-revî

2 Rûh-ı pâki terk-i fânî bezm idüp
Oldı kandîl-i bekâda münzevî

3 Eyledi ihvân ü hullânun dilin
Lâle-veş dâğ-ı firâkı muhtevî

4 Olmak üzre tâze-cân-ı sâlikân
Sırrın itdi câ-nişîn-i ma’nevî

5 Ya’nî Sadrü’d-dîn Efendi Hazreti
Taht-ı irşâd üzre oldı müstevî

6 Eylesün bâzû-yı baht u devletin
Himmet-i vâlâ-yı Mevlânâ kavî

7 ‘Andelîb-i ney görüp ol hâleti
Nağme-senc oldı bu târîh-i nevî

8 Kim hemân oldukda bir serv-i revân
Tâzelendi Bustân-ı Mevlevî

9 Dâ’im olsun teşnegân-ı râh-ı Hakk
Selsebîlinden o bâğun mürtevî

10 Rûşen itsün dîde-i bülbüllerin
‘Ayş-ı hoşla şems-i dînün pertevî

11 Görmesün rûy-ı hazân-ı mâtemi
Bir dahı Sâkıb be-hakk-ı Mesnevî

Sene 1117 C.I, s.197

Sâkıb
TÂRÎH-İ İRTİHÂL-İ HALÎME-İ MELÎHÂ HEMŞÎRE-İ MUHLİS
Müfte’ilün Fâ’ilün Müfte’ilün Fâ’ilün

1 Merdüm-i çeşmi bulup râhat-ı hâb-ı ‘adem
Oldı vücûdı tamâm âyîne-i intibâh

2 Sâkıb-ı pür-dûd u derd pey-rev-i tâbût-ı vehm
Püşt-i dü-tâya idüp rûy-ı rızâ-yı penâh

3 Hakka münâcât ile sâl-i vefâtın didi
Bezm-i behişti ola câriyene cilve-gâh

Sene 1122 C.I, s.266

Sâkıb
TÂRÎH-İ FEVT-İ ŞEYH ‘ALÎ ŞÂKİR
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Vârid-i gaybi olup selvetde tab’-ı hazîn
Didi gûş-ı hûşa teslîm ü rızâdur efdali

2 Dâmen-efşân oldı ol şimden girü bu hâkdan
Sen hemân elden koma dâmân-ı sabr-ı ecmeli

3 Hem idüp telkîn-i terci’ ü didi târîhini
Bülbül-i gülzâr-ı Mevlânâ ola Şâkir ‘Alî

C.I, s.266

Sâkıb
TÂRÎH-İ RIHLET-İ FÂTIMA-İ SÂLİHA BİNTİ HAVVÂ HANIM
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Kesdi memeden Fâtımayı mâder-i dünyâ
Sîr eyledi minnetle anı şîr-i halâle

2 Ol gevher-i yektâ idicek ‘âleme pedrûd
Geldi yirine dikdi ‘alem hüzn ile nâle

3 Sâkıb didi târîhini bu âmed ü reftün
‘Azm itdi kızım ‘âlem-i ‘ukbâya dü-sâle

Sene 1123 C.I, s.266

Sâkıb
TÂRÎH-İ MEVT-İ ‘Â’İŞE-İ BEHİYYE-İ SIDDÎKIYYE-İ CELÂLİYYE
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

1 Ser be- mihr itmez idi hokka-i la’lin hikmet
Şîr-i teng şeker-i gayba olaydı maksûm

2 Hurde-dân-ı hurde olmadı gitdi hâlâ
Vech-i teşrîfi gibi sırr-ı vedâ’ı mefhûm

3 Didi âmed şüdi nâ-gâhına Sâkıb târîh
Geldigi gibi yine gitdi o bikr-i ma’sûm

C.I, s.266

Sâkıb
TÂRİH-İ NAKL-İ MAK’AD-I SIDK ÂN RÂBİ’A-İ SÂLİHÂ
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Nâ-geh oldı bir ser-âmed serv-i bâğ-ı mevlevî
Gülşen-i ‘adn ü civâr-ı rahmet-i Hakka revân

2 Çünki dâmen çîn-i hâşâk-i beden oldı dili
Sohbet-i ecdâd-ı emcâdına cân atdı hemân

3 Ya’nî Hacce Fâtıma Hanım idüp ifnâ-yı ‘ömr
Menzil-i bâkîde oldı hayme-zen mânend-i cân

4 Sûret-i hayru’n-nisâ rû-pûş-ı kadr-i gevheri
Sîret-i merdâne reftârında mihr-âsâ ‘ayân

5 Râbi’a olsa zamânında olurdı sâniye
İtmede terk-i menâl ü mâl belki hânumân

6 Mak’ad-ı sıdka n’ola itse şitâb-ı yek-deme
İncizâb-ı irci’î dür eyleyen bî-hod devân

7 Mâ-sivâ semtine aslâ itmedi gitdi nigâh
Çeşmine âyîne-i hışm idi gûyâ kim cihân

8 Olmasaydı tıyneti kân-ı kerâmet âşikâr
Bî-tereddüd ehl-i dil dirdi ana genc-i nihân

9 Pertev-i dîdâr-ı pâki rûşen eyler dîdenüz
Mest-i câm-ı rûh olursuz müjde ey hûr-ı cinân

10 Âl-i Mevlânâ k’ola bir cem’a şem’-i dil-firûz
Cümleye pervânesi olmak gerekdür bî-gümân

11 Mahremân-ı hacle-i esrâra hayret-zâ idi
Hâlet-i hîz ü nişeştinde olan temkîn-i şân

12 Nakd-i cânı hem nisâr-ı peyk-i cânân eyledi
Da’vet-i dâru’s-selâmıyla olınca dürr-feşân

13 Kâr idelden hâtır-ı ahbâba sûz-ı mâtemi
Fark olınmaz şu’le-i âvâz ile dûd-ı figân

14 Âhirü’l-emr eyleyüp şevk-ı likâ sabrın tamâm
Dergeh-i Mevlâya kıldı ‘ışk ile ‘atf-ı ‘inân

15 Rıhlet-i târîhini Sâkıb du’â-gûyı dimiş

16 Eylesün feyyâz-ı bî-çûn garka-i bahr-ı kerem
Garka-i firdevs-i zîb oldukça ervâh-ı mehân

17 Haşr idüp zîr-i livâsında Habîb-i Ekremün
Farkına çetr-i şefâ’at eyleye neşr-i emân C.I, s.267

Nâ’ilî Efendi
TÂRÎH KIT’ASI
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

1 Sâlik-i râh-ı hakîkat dem-i Sâkıb Dededen
Virür âsâr-ı sefîne dil-i dânâya hurûş

2 Fülk-i meşhûn-ı ma’ârif eser-i bahr-i kemâl
Tab’-ı erbâb-ı dili zevk ile eyler medhûş

3 Bâd-bân-ı himem ü ‘âtıfetin kıldı güşâd
‘Azmi vü ‘Ârif-i Bi’llâh idüp tab’ına gûş

4 Cân u dilden yem-i ‘irfâna olur müstagrak
Mevlevî seyrin iden ehl-i dil ü dîde vü hûş

5 Nâ’ilî söyledi târîhini ma’nen Sâkıb
Kıldı deryâ-dili bi’t-tab’ sefînem pür-hûş

Sene 1283/1866 C.II, s.144

TÂRÎH KIT’ASI
……….
Mefâ’ilün Mefâ’ilün Mefâ’ilün Mefâ’ilün

1 Olup dil sîr-i seyr-i enfüs ü âfâk u nâ-gâhı
Verâ-yı perde-i gaybe çekince peyker-i cânı

2 Didi târîhini bir müstemend-i derd-i hicrânı
Bekâ mülkine çekdi ‘askerin Sultân Dîvânî
C.I, s.50

Sâkıb Dede
MISRA’-I TÂRİH
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

Âdem Dedemiz raks iderek girdi cinâna

Sene 1073 C.III, s.50

KIT’ALAR
1

Çelebi Emîr Âdil-i Kûçek
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Gerçi ma’lûm oldı ba’de’l-fevt ammâ çâre ne
Vakt-i sûr-ı sohbetinde bilmedük kadrin dirîğ

2 Mevt-i ‘âlemle meger yeksân bir mâtem imiş
Menzil-i bedr-i vücûd-ı ‘âlem olmak zîr-i mîğ
C.I, s.129

Çelebi Emîr Âdil-i Kûçek
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

1 Hazret-i ‘âlem olup ‘âmil-i emr-i ‘allâm
Berk-ı lâmi’ gibi cân atdı der-i ‘allâme

2 ‘Âlem-i ‘ilm ü ‘amelde ‘alemü’l-lem’ idi
Pîşvâ oldı yine kâfile-i a’lâma C.I, s.129

3
Emîr ‘Adil
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

1 Hazret-i ‘Ârif-i sırr-ı melekût
Bezm-i emlâke idüp şedd-i nitâk

2 Mâtemi bükdi bilin eflâkun
Firkati tâkatımız eyledi tâk
C.I, s.131

Çelebi Celâle’d-dîn İbni Pîr-i ‘Âdil
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Pîrâne-ser ol gevher-i yektâ yine başdan
Düşdi heves-i vasl ile ‘ummân-ı fenâya

2 Sâhilde koyup ten sadefin ‘Âdil-i bî-‘adl
Bir dahı dönüp bakmadı bu dâr-ı ‘anâya
C.I, s.138

5
Sultân Murâd bin Muhammed
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Cemâle’d-dîn idüp ihyâ celâlü’l-millet erkânun
Zamân-âsâ zemîni eyledi çün mevlevî-hâne

2 N’ola devrinde olsa münkirân-ı hâl ser-gerdân
Ki virdi hâlet-i nev-pertevi bu köhne devrâna

3 Cemâle’d-dîn idüp bu şeş-cihâtı rûşen-i vahdet
Semâ’î bâ-safâ virdi letâfet çâr-erkâna

4 ‘Aceb mi olsa ‘âlem cilve-gâh-ı sırr-ı Mevlânâ
Ki oldı enfüse âfâk-ı yekser mevlevî-hâne

5 Cemâle’d-dîn olup âyîne-i dünyâya ‘aks-efgen
Mahabbet hâlet-efzâ oldı cân-ı bende vü câne

6 Zamânıdur olursa ber-taraf gerd-i keder zîrâ
Safâ-bahş-ı sipihr oldı zemîn-i mevlevî-hâne
C.I, s.139

Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Çün nâm-ı şerîfinün ola ma’nîsi yek-dem
Şemşîr-i dü-demdür nefes-i Hazret-i Âdem

2 Bu kevn ü fesâdun keder-i germ ile serdi
Her dem görinür medd-i dem-i pâkine tev’em
C.I, s.140

9
Husrev
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Kalbdür gûyende-i bezm-i eser
Parmağıyla oynadur Hakka lebi

2 Esba’îniyle virelden takviyyet
Perde itmişdür ana Hakk kâlebi
C.I, s. 147

10
Çelebi Ferruh
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Husrev-i devrân-ı sırr-ı mevlevî
İtdi ‘azm-i taht-gâh-ı ma’nevî

2 Terk idüp sohbet-serâ-yı şeş-deri
Türbe-i ceddinde oldı münzevî
C.I, s. 149

11
Bostân Çelebi
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Ferruh Çelebinün ruh-ı pür-tâbını devrân
Pinhân idicek kopdı ser-i câna kıyâmet

2 Hayfâ ki geçüp menzil-i mihr ü mehe Keyvân
Kaldı kalanun bahşına efsûs u garâmet
C.I, s. 153

Kâsım Dede
Mef’ûlü Fâ’ilâtü Mefâ’îlü Fâ’ilün

1 ‘Ârif Efendi râfi’-i kayd-ı vücûd olup
Çekdi livâ-yı hicreti ıtlak mülkine

2 Sâl-i gamîmde münhasif oldı o mâh âh
Virdi şikest hüzn ile ‘uşşâk silkine
C.I, s. 174

………..
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Zülâl-i bast-ı halka merd-i hakdur maksem-i evvel
Gelür dil-teşne-i mukbil ayağına anun âhir

2 Velî müdbir olup ser-keşte-i sahrâ-yı hırmânı
İder gitdükçe kendin ni’met-i ‘ayş-ı hoşa kâfir
C.I, s. 141

Husrev Çelebi
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Fe’ûlün

1 Kemâl-i dîn ü dünyâyı idüp cem’
Olınca kendüden her kâmı hâsıl

2 Çekilüp ‘ırk-ı cinsiyyetle oldı
Cemâle’d-dîn Celâle’d-dîne vâsıl
C.I, s.143

Celâl Çelebi
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Hazret-i cedd-i Celâle’d-dînle
Emr-i Hakk itdi Cemâle’d-dîni cem’

2 Bâtın oldı çeşm-i zâhirde velî
Nakl olundı bezm-i ervâha o şem’
C.I, s. 143

Sâkıb
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Çeşm ü gûş-ı Yûsuf-ı güm-geşteye Ya’kûb-vâr
Müjde-i bî-harf ü savt-ı bûy-ı pîrâhen yeter

2 Dil k’ola hem-derd-i Eyyûb istemez tedbîr ana
Pây-kûb-ı çeşme cûş-ı hâlet-i bî-men yeter
C.I, s. 94-95

Semâ’î
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Fe’ûlün

1 Lisânü’l-gayb idi yek-ser vücûdı
N’ola bürhân-ı dîn olsa nişânı

2 Olup feryâd-res nezdîk ü dûra
Dimişler nâmına İlyâs-ı Sânî
C.I, s. 98

‘Alâ’e’d-dîn bin İlyâs
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Cilve-gâh-ı tûtî-i kumrî vü bülbül kim ola
Lâne-i zâğ u kelâğ u âşiyân-ı bûm-ı şûm

2 Çâresi nâ-çâr hicretdür bu hicrânun hemân
Cennet olsa hem gerekmez âdeme ol merzbûm
C.I, s. 108
19
Kemâl
Mefâ’ilün Fe’ilâtün Mefâ’ilün Fe’ilün

1 Reft ü rûb-ı ser-i kûyunda iken müjgânum
Selsebîl itse n’ola çeşm-i sirişk-efgânum

2 İntizâr ile tegâfül olup ortaya kulun
Bir nigâh-ı kereme kaldı işim sultânum
C.I, s.26

Kemâl
Mefâ’ilün Fe’ilâtün Mefâ’ilün Fe’ilün

1 Olınca böyle gerek pîr ü pişvâ olan er
Ki sâyesi ola ser-mâye-i sa’âdet-i ser

3 Günâh-kâra yeter yek-nigâh-ı nâ-gehi kim
İder Kemâl-i keremle kemîneyi server
C.I, s.26

……….
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Hem-nizâm-ı devlet-i eflâkdur
Devr-i mülk-i mevlevî bulmaz halel

2 Cân u dil oldukca zîrâ ber-karâr
Gerdiş-i ‘ışka dahı gelmez kesel
C.I, s.93-94

22
……….
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

1 Eyleyen âyîne-i münkesire sû-yı nazar
Çeşm-i zahm ile yine kendin ider zîr ü zeber

2 İnkisârıdur anun cevşen-i tîr-i enzâr
Gam degül olsa şikeste-dil-i erbâb-ı nazar
C.I, s.44

………..
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Sultân-ı Semâ’î kim odur seyf-i velâyet
Meydân-ı kerâmetde yine saff-şiken oldı

2 Ya’nî kim idüp sâyesini mâye-i mâtem
‘Uryân gılâfa ten ü şîven-figen oldı
C.I, s.50

………..
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

1 Bu tehî hânede ârâm-ı dil-i zârım yok
Ya’nî bir mahrem-i esrâr olacak yârim yok

2 Çekdiler raht-ı karârı ser-i kûy-ı yâre
Şimdilük bezm-i fenâda hele gam-hârım yok
C..I, s.264

………
Mef’ûlü Fâ’ilâtü Mefâ’îlü Fâ’ilün

1 ‘Abdü’l-halîm Efendi idüp müjde-i semâ’
Gitdi semâ’-hâne-i ‘adne safâyla

2 Sâl-i nagamda hâlet-i pür-zûr-ı cezbeden
Bî-hûd çekildi meşhede şevk-ı likâyla
C.I, s.183

Sâkıb
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Bâğ-ı dünyânun ser-encâmın idüp derk eyledi
Bustân-ı hulde Sadrü’d-dîn Efendimiz hırâm

2 Sâyesi ser-mâye-i âsâyiş-i hullân idi
Sad-dirîğ oldı henüz ihvâna hod râhat harâm
C.I, s.200

27
Sâkıb
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 İtse tûfân-ı havâdis ‘âlemi yekser harâb
Zikr-i hayr ile yine mihmân-serâ ma’mûrdur

2 Merdüm-i çeşm-i kerîm olmaz siyeh-rûz-ı lahid
Şeb-çerâğ-ı cûddan çün dahmesi pür-nûrdur
C.I, s.216

Dâvud Dede
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Süleymân-ı revânun mûr-ı miskîni olup Dâvud
Mesâf-ı dîv-i nefsünde zırh-pûş-ı tecerrüd ol

2 Bedendür taht-ı keç-bâd-ı hıred Âsaf gönül mihri
Bu esbâb-ı sa’âdetle şeh-i mülk-i teferrüd ol
C.III, s.129

Muzaffer
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Zihî ‘izzet ki mısr-ı hüsn-i sûretde ola dâ’im
Kef-i mîzân-ı zâtı cevher-i cân ile mâl-â-mâl

2 Zihî rif’at ki evc-i lutf-ı sîretde sebât üzre
Zamân-ı sebkat-i akrân ola mirkât-ı istikmâl

3 İlâhî bunları çeşm ü çerâğ it bezm-i ahbâba
Safâ-yı vakt ile oldukca anlar hasretü’l-emsâl

4 Dem-â-dem reh-nümâ-yı hân-kâh-ı vahdet olsunlar
Ki kesret itmeye ihvânımız ser-geşte vü pâ-mâl

5 Dil-i âgâhdur ancak Muzaffer devlet-i bîdâr
Ki cem’ olmaz ferâğ-ı bâl ü zevk u hâl ü câh u mâl
C.I, s.63

Sâkıb
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Bir veliyyü’l-ni’met ekrem ki ide
Bende-i güstâhını lutf ile şâd

2 Pâye-i rif’at vire pâ-mâl iken
Âsitân-ı hıdmetine istinâd

3 Kadr-i cirminden füzûn ihsân ile
Eyleye kânûn-ı fazlı üzre yâd

4 Sâyesinde hoş geçüp ‘ömri gibi
Rûz u şeb kârı ola ‘ayş u güşâd

5 İtmeyüp şâh-ı cihâna ihtiyâc
Kendi dergâhında ide ber-murâd

6 Hıdmet-i şükrin edâ gerçi muhâl
Medd-i ‘ömr olsa ilâ yevmi’t-tenâd

7 Bî-sipâs itmez velî ârâm-ı dil
İhtiyâr elde degül n’etsün fu’âd
C.I, s.95

NAZMLAR
I

Dervîş Lâlî
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Lâlî kulını eyledi ol lü’lü-i ma’nâ
Feyz-i nefes-i himmet ile tûtî-i gûyâ

2 Mir’ât-ı kerâmetdür anun mâh-ı vücûdı
Yokluklar ile olsa n’ola ol şehe lâlâ
C.II, s.18

2
Dervîş Ahmed Ânî
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

1 Ân-ı cânânı gören olsa eger sad cânı
Ân-ı nezzâreye eylerdi görümlük anı

2 Gerçi tasvîrine yek-pâre virir hâmesi rûh
N’eyler ayâ gelicek nevbet-i ânî yânı
C.II, s.20

Dervîş Ganem
Mefâ’ilün Fe’ilâtün Mefâ’ilün Fe’ilün

1 Nagam enîs-i ganemdür bu deşt-i vahşetde
Hücûmı gör ki ecelden şehâ ne gam Ganeme

2 Ganîmet-i dü-cihândur dem ü kademle ana
Fedâ-yı cân u ser itmek senün gibi saneme
C.II, s.55

Dervîş Ahmed Nâbî
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Vezân olup dil-i zâra dem-i meyden hevâ-yı hû
O bîmâra safâ-bahş-ı ebed oldı devâ-yı hû

2 ‘Aceb mi nağmesi eylerse dest-efşân ‘uşşâkı
K’olur her perdesinden rû-nümâ câna nevâ-yı hû
C.II, s.139

5
Veliyyü’d-dîn Dede
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Çâr-sû-yı bîş ü kemde kalmadı yek-habbe sûd
Şimdi bâzâr-ı fenâda ma’rifet dellâliyüz

2 Var ise varın virüp yokluk alur bir kârdan
İşte kâlâ işte sevdâ mâ-melek mellâliyüz

3 Bezme gelsün tayy-ı kîl ü kâl iden ehl-i taleb
Sâkiyâ bir câmla her müşkilün hallâliyüz
C.III, s.10

Şâhidî Efendi
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Her ki ola şehd-i şuhûd-ı Şâhidîden bî-mezâk
Geh şehîd olsa odur hem-seng-i meşhedi

2 Hâl ü kâli kıl şühûdi şâhid ü meşhûd eger
Olmak istersen şehâdetde şühûdun eşhedi
C.III, s.18

7
‘Arzî mehmed Dede
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün

1 Bu hüsn ile çün nâra gire ol büt-i tersâ
Dûzahda olan ehl-i hevâ bî-keder olsun

2 Mâlik olacaksan o güher-pâreye âhir
Ey nâr-ı cehennem sana sad müjdeler olsun
C..III, s.83

Adnî Dede
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Şu ‘âşık kim cemâl-i yâri her yerde şühûd eyler
İki nem-nâk çeşmin gülşen-i ‘ışka dürûd eyler

2 Sülûk ü seyr idenler râst-ı râh-ı ‘âşıkân üzre
Merâma vâsıl olup ‘Adniyâ kesb-i sürûd eyler
C.III, s.136

9
……….
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Zikr ü fikr-i mâ-sivâyı terk iden
Hâl ü kâl ü sırr-ı kârı derk iden

2 Hayret ile eyleyüp tayy-ı zamân
Kanda olsa ‘ayşını pû berk iden

3 Kadr ü ‘îd olup şeb ü rûzı temâm
Oldurur def’i telâş-ı merk iden
C.I, s.245

RÜBÂ’Î

Cemâle’d-dîn
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûl

1 ‘Ârif Çelebi da’vet-i âbâ ile âh
Nâ-geh çekilüp gitdi bekâ mülkine âh

2 Geldükde nizâm-ı sadefe ya’nî halel
Çekdi güherin ehl-i fenâ silkine âh
C.I, s.131

BEYİTLER
I

Muhibbî
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

Peyk ü nâme olıcak behre-ver-i yümn-i eser
Bu Muhibbî dahı kalmaz ola bî-hüsn-i nazar
C.I, s.147

Sâkıb
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün
Gûş eyleyicek müjde-i teşrîfini Sâkıb
Didi yirine geldi yine rûh-ı revânım
C.I, s.188

……….
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

Güneş kim şâh-ı şark u garb u pür-nûr-ı velâyetdür
Ana âyîne-dârı bedr-i dervîşe kerâmetdür
C.I, s.254

Dervîş Mehmed Nâbî
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

Nice tâb-âver-i nûr-ı cemâl olsun dil-i Nâbî
Ki destinde dem-i pür-sûz-ı âhından yanar nâyı
C.II, s.69

5
Dervîş Mehmed Koyun
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Fe’ûlün

Ayağıyla Koyun kurbana geldi
O ser-bâzı görün meydâna geldi
C.II, s.85
6
‘Ubeydu’llâh Dede
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

Kûy-ı ‘ışk-ı mevlevî dîvânesi olmış ‘ubeyd
Seng-i etfâl-i rehi hısn-ı hasînidür anun
C.III, s.19

7
Siyâhî Mustafâ Dede
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

Süveydâyı ziyân itmez Siyâhî germ-i ‘ışk olsa
Nedür sûd-ı sepîd-i reng tab’-ı serd-i kâfûra
C.III, s.219

8
Seyyîd Nesîb Yûsuf Dede
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

Nesîbün derdine tedbîr olurdı cây-gîr lîkin
Ezelden derd-mend-i kalb takdîr eylemiş bî-sin
C.III, s.226

9
‘Abdü’l-bâkî Dede
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

Salâ ihvâna berg-i sebzimüzdür mâ-melek ammâ
Geçilmez hırka-i pîrân ile insân-ı kâmilden
C.III, s.228
10
………
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

Sîne-i cür’etedür rûy-ı hadeng-i gayret
‘Âleme bî-edebi cür’eti eyler ‘ibret
C.I, s.94

……….
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

Müjde-i teşrîf-i cânân eyleyüp bir birine
Didiler yârân geldi cân-ı ‘âlem yirine
C.I, s.16

12
………
Mefâ’ilün Fe’ilâtün Mefâ’ilün Fe’ilün

Ne devr-i dîgere kuvvet ne sabra tâkat var
Dü-reng devr-i felekde ‘aceb felâket var
C.I, s.27

……….
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

Sanmanuz düşdi serinden tâc-ı şâh ey ehl-i râz
Kûy-ı ser-bâzân-ı Hakkda eyledi ol da niyâz
C.I, s.44

………
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün

Ayağının tozını sürme çeken gözine
Nesne görür gözi kim vâlih ü hayrân olur
C.I, s.54

Şâhidî Efendi
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

Şâh-bâz-ı himmetün destünde olsun ber-karâr
Olur elbette hümâ-yı saltanat bir gün şikâr
C.III, s.17

MISRA’LAR
1
Lâ-edrî
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün
Bir binâ tâ ki harâb olmaya ma’mûr olmaz
C.I, s.182

2
Nâbî
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün
Burunsuz bulmadı bûy-ı vefâ bezme vedâ’ itdi
C.III, s.200

3
……….
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fe’ûlün
Ayâ ne görür görse bu mel’abede gayrı
C.I, s.54

MESNEVÎ
(Genc-nâme)

Argûn Dede
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün

1 Nedür ol künc-i pinhân kim hemîşe kubbesi devvâr
Zemînin eylemiş yek-nokta üzre dest-i hikmet kâr

2 Hisâr-ı şeş-cihet bârû-yı meydân-ı tılısmâtı
Kavâlib cünbiş ü ârâmla rûşen emârâtı

3 İşârât-ı hurûfı turfe-şekl ü nâmesi gûyâ
Rumûz-ı pür künûz-ı ‘ibret-i dünyâ vü mâ-fîhâ

4 Harâb-âbâd iden dehri anun sevdâ-yı sûdıdur
Viren hayret ‘ukûl-i ‘âleme bûd u ne-bûdıdur

5 Anun ebhâs-ı fethidür bu bezmün mâ-cerâsı hep
Ki zikr-i ‘ayş olur ümmîd-vâra nîme-i matlap

6 Der ü dîvârı ma’cûn-ı mevâlîd ü ‘anâsırdur
O zîbâ san’atı tavsîfde ta’bîr-i kâsırdur

7 Egerçi rehn-i zîr-i hâne-i her-kesdür ol maksad
Reh-i Nîline lîkin seng-i mâ vü mendür ancak sed

8 Derûn-ı enfüs ü bîrûn-ı âfâk ol şebistânun
Görünmez çeşmine ammâ ‘acebdür gâfil insânun

9 Esîr-i serserî seyr-i sürâğı der-be-der eyler
Anı kim cüst ü cüda kâm-ı evvelden güzer eyler

10 İdüp ser-geştelük hursend-i da’vî kendüyi âhir
Olur efsâne vü efsûs-hân-ı gâ’ib ü hâzır

11 Yoğ iken iltifât-ı gayrden gayrı ana hüsrân
İder bilmezlük ile dîv ü nefse bî-sebeb bühtân

12 Füsûn-ı cümle esbâb-ı güşâdı zîr-i destinde
Velî cûyendesi bîhûde-gird eknâf ü pestinde

13 Riyâzetle ki şakku’l-arz-ı cisme olmaya mâlik
Mukarrerdür k’ider ümmîd-i huşki ‘âkıbet hâlik

14 Buhûr-ı ‘anber-i sarây-ı deryâ-yı süveydâdur
Fedâsı kebş-i tenle gâv-ı nefsi ‘ayş fermâdur

15 Degüldür kâr-ı teshîr-i müyesser merd-i hod-bîne
Virilmez devlet-i bîdâr ehl-i gaflet ü kîne

16 Gerekdür kendüye bîgâne vü hem âşinâ olmak
Gerekse kenz-i lâ-yefnâya tâlib dest-res bulmak

17 Olınca sîne-i ehl-i fenâdan ser-zede şûrı
İder yek-reng ü hem-bû hâr-ı mâtemle gül sûrı

18 Fakîr-i kâmrân-ı haşmet-i câvîd iderdi ol
Bulunsa hâtır-ı vîrân-ı pîr-i mey-fürûşa yol

19 ‘Azîmet da’vet-i yabendesine hoş-icâbetdür
Reh-i fethinde hıdmet sa’y-i meşkûr-ı isâbetdür

20 O kâm-ı hasretü’l-‘uşşâka nâ-kâmı gerek evvel
Ki âhir renc-i sûrî genc-i ma’nâya ola mübdel

21 Müsemmâyı hakîm itmiş tılısmın muhkem-i esmâ
Yine miftâhı İsm-i A’zam-ı Fettâhdur yârâ

22 N’ola hâne harâb-ı derd-i hicri olsa bû-derdâ
Olur elbette sâhib-beyt-i ‘âkil cümleden idrâ

23 Meger insân-ı kâmildür anun var ise gencûrı
Bulunmaz binde bir yohsa bu kesret içre mesrûrı

24 Cihânı kû-be-kû kûkû nice tutmış ise peydâ
Nihânı sû-be-sû hû hû pür itmişdür anı cânâ

25 Sezâdur mevlevî-veş raks iderse fâ’izi her dem
Gehî ser ser be-mihr-i dehre olmış hâmil ü mahrem

26 Melâmet mihr-bânına kıbâb-ı pür-selâmetdür
Şemâtet-meşreb-i şükrânına şîrîn hikâyetdür

27 Niçün olmaz o gencîne metâf-ı hayl-i Kerrûbî
Görince kem-yâb anda hezâr Eyyûb u Ya’kûbı

28 Ne gam pür-gerd-i fakr u fâka gösterse bîrûnından
Ne gam kim olmaya yek-dem cüdâ bezm-i derûnından

29 Gehî pîr ü gehî bernâ gehî ümmî gehî dânâ
Olup ol gevhere meclâ görenler didi âmennâ

30 Belâ-kûrâne rû-pûş-i edîm-i hâk olup hâ’il
Göze göstermeyüp mânend-i iblîs oldılar bâtıl

31 Ne bilsün neş’e-yi sahbâ-yı vaslı merdüm-i mehcûr
Nice âmîziş eyler ser-hoş-ı sıhhat ile rencûr

32 O kim pîşîn ide nakd-ı revânın yok yire isrâf
Ne kâbil devlet-i eşrâf ile ol müflisi işrâf

33 Bi-hamdi’llâh harâb-ı ‘ışk-ı Mevlânâ olup Argûn
Güşâd-ı genc keci tenden oldı cânumuz memnûn

34 Serîr-i ahsenü’t-takvîmün olduk Şâh Cem-câhı
‘Aceb mi eylesek ber-bâd-ı hâlet bârû bün-gâhı

35 Şikest-i çarh-ı tedbîrâtla dehlîz-i sûretde
Olup âyîne-dâr-ı şems-i dîn eflâk-ı sîretde

36 Hilâl-i sîne-çâkin itdi ya’nî feyz-i nâ-gâhı
Hilâfet bezmine şem’-i sa’âdet evcinün mâhı

37 Budur encâm-ı kâr u hâsıl-ı bâzâr-ı virânı
Ki sûd-ı bî-ziyân u sermedîdür ‘ayş ü ‘ümrânı

38 Dirîgâ meyl-i mâl iden niçün fikr-i ma’âl itmez
Kimün magz-ı serin âhir o câdû pây-mâl itmez

39 Ne lâzım feth-i genc-i mâ-sivâ Allâh yetmez mi
Meger her iş anun yek-şemme-i fazlıyla bitmez mi

40 İlâhî ehl-i fakrı mün’im-i kenz-i hafîn eyle
Küdûrât-ı bekâyâdan safî ibnü’s-safîn eyle
C.I, s.67-68

TERCEMELER
I

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Sulh idenler cümle-i ezdâd ile
Sâlih-i ‘ayş-ı hoş-dâreyn olur

2 Cenk-cûy-ı ‘âlem-i kevn ü fesâd
‘Âkıbet müstehlik-i mâ-beyn olur
C.I, s.68

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 ‘Akd-i meclis mümkin olmaz olmasa
‘Irk-ı cinsiyyet meyâna râbıta

2 Hem-reh olsalîkin iki nâ-şinâs
Cezb iderler birbirin bî-vâsıta
C.I, s.68

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Mukbil-i şâna gerekdür ihtirâz
Vaz’ı şîn âmîzden yoksa zamân

2 Zeyn virmez müdbire ikbâlle
İtse farzâ husrev-i mülk-i cihân
C.I, s.68

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün
1 ‘Âkil itmez kimseye ceddiyle kîn
Mihr ü pend-i bâz gûnedür garaz

2 Telh ider dârûsını ekser tabîb
Şiddet ü hiddet-nümâ olsa maraz
C.I, s.68

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Merd-i ‘ibret-gîr ü hikmet-bîn olan
Nefs-i yed-kûyın melâmet eylesün

2 Terk-i levm-i mübtelâ-yı ‘aybla
Şükr-i in’âm-ı selâmet eylesün
C.I, s.68

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Olma hasb-i hâl-cûyı kimsenün
Gûş-dâr-ı cânib-i nutk ol hemân

2 Tercemân-ı lehce zîrâ mehçenün
Râzını eyler sühan fehme ‘ayân
C.I, s.68-69

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Gâfilün gelse elinden nef’ ü zarr
Def’ idüp evvel belâ-yı gafleti

2 Celb iderdi intibâhı sâniyâ
Kalbine görmezdi lâ’ik kasveti
C.I, s.69

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Gayrı itmezdi tefahhuş mübtedî
Müntehî-veş nefsin iz’ân eylese

2 Kendiden olmazdı gâfil yek-nefes
Men ‘aref remzine im’ân eylese
C.I, s.69

9
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün
1 Her ki hissi perdeye dil-bestedür
Derd-i hasretle dem-â-dem hastedür

2 Bî-ta’allukdur bu bezmün ser-hoşı
Kim humâr-ı ‘ayş-ı hoşdan restedür
C.I, s.69

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Çârmîh eyler hased mağlûbını
İntikâma ihtiyâc itmez seni

2 ‘İbret ü efsâne-i ‘âlem ider
‘İbret-i levm ü hücûm-ı halk anı
C.I, s.69

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Çeşm-i dilde kim ola za’f-ı şühûd
Rûşen olmaz şem’-i mihr ü mâhla

2 Ülfet itmez nûrla huffâş-vâr
N’eylesün “necmü’l-hüdâ” güm-râhla
C.I, s.69

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Yek-nigâh-ı rûy-ı dil-cûy-ı sebeb
‘Âkili eyler giriftâr-ı te’âb

2 Vay eger tekrâr iderse kim olur
Çeşm-i cânı gâfil-i esrâr-ı Rabb
C.I, s.69

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Hoşca düstûrü’l-‘ameldür mün’ime Nükte-i

2 Şekve-rîz olsa gedâ-yı bî-nevâ Gûş iden dir
C.I, s.69

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Mün’im oldur kim ola in’âm işi
Yohsa bî-ma’nî olur her cünbüşi

3 Fakr-ı bî-sabra düşüp âhır ider
Dest-i âhardan niyâz-ı bahşişi
C.I, s.69-70

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Olmasa destünde cüz’-i ihtiyâr
İmtihân itmezdi dünyâda hakîm

2 Belki ‘ukbâda olurdı bî-sebeb
Mâ-cerâ-yı haşr u mîzân u cahîm
C.I, s.70

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Vâsık-ı tevfîk-i Hakdur bezr-ger
Kim ider dest ile tohmın zîr-i hâk

2 Harman olsa dâne-i çendi n’ola
Böyledür bahsâyiş-i mennân-ı pâk
C.I, s.70

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Zahm-ı gadre merhem-i ‘özri urup
Bir dem evvel eyle cebr-i inkisâr

2 Gâfil olma tîr-i medd-i âhdan
Kim anı def’ itmez illâ i’tizâr
C.I, s.70

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Mümtezicdür cilve-i hicr ü şühûd
Olmadığçün ‘ışka dil âyîne-dâr

2 Yohsa nefs ü tâb-ı sarfı anlarun
Enfüs-âbâdı iderdi târ u mâr
C.I, s.70

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Hisse-mend-i kıssa-i gayr olmayan
Bâ’is-i ‘ibret olur ahlâfına

2 Câdde-i hayr u şer âhır deyr ü zûd
Pey-rev-i îsâl ider eslâfına
C.I, s.70

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Dil zebâna çünki rüchân üzredür
Zikr ü fikrün rütbesi olur bedîd

2 Za’fına kuvvet virür hâlün makâl
Ehl-i hâl itse n’ola fikr-i medîd
C.I, s.71

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Rûy-ı dil ‘âlem-nümâ âyînedür
Jeng-i âb u gilden olsa pâk ü sâf

2 Lîkin olsa sâde-rûy-ı nakş-ı gayr
Cilve-gâh-ı ‘ayn olur bî-şiyn ü kâf
C.I, s.71

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Olmasaydı hûb u zişt ü bîş ü kem
Birbirine ‘aks-endâz-ı şühûd

2 ‘Arz-ı dîdâr itmez idi âdeme
Şeş-sûy-ı ‘âlemden esrâr-ı vücûd
C.I, s.71

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Ol ki nefs-i nâtıka bî-gışş olur
Her dem-i pâki olur intâk-ı Hakk

2 Lehce-i pendi olup tîğ-ı dü-dem
Bîd-reng eyler dil-i sengîni şakk
C.I, s.71

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Olmayınca gül-şeker şekker-şekîb
‘Ayn-ı ni’met kâf-ı nikmet-senc olur

2 Lîkin oldukda hoş-âmiz ol duyar
Zehr-i mâr-ı renc ü şehd-i genc olur
C.I, s.71

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Perde-i nefs olmayınca ber-tarâf
Âşikâr olmaz cemâl-i men ‘aref

2 Kim dimiş
Mâh-ı evc-i lev-keşef Şâh-ı Necef
C.I, s.71-72

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Nokta-i hâlidür ancak sâ’ire
Gerçi seyri mümkin olur dâ’ire

2 Mâ-melek nokta olınca kim bakar
Ân-ı gayr-ı münkasemde sâ’ire
C.I, s.72

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Reh-rev-i nîkân olan sâhib-hulûs
Reh-bere nâ-gâh olur âhır duçâr

2 Üft ü hîzin itmez elbette hebâ
Ehl-i sıdkun hazret-i Perverdigâr
C.I, s.72

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Sâlik-i bî-hem-rehe fikr-i nişest
Zûr idüp gitdükce ‘azmi süst olur

2 Gayret-i akrân-ı menzil-rân ile
Nefs-i kâhil pây-tîz ü çüst olur
C.I, s.72
29

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Müşkil-i hecde hezâr-ı ‘âleme
Sîne-i meşrûhadur hall-i mübîn

2 Nüsha-i tavzîh-i âfâka dahı
Enfüs-i âdem durur metn-i metîn
C.I, s.72
30

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Dil ki ser-mest-i şarâb-ı hûş ola
Hâsılı bâzîçe-i efkâr olur

2 Safvet-i hayretde ‘ışk ile ve lîk
Dîde-veş âyîne-i dîdâr olur
C.I, s.73

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Hoş-nişîn-i tekye-i nevbet-gede
Çile çekmez râhat-ı vahdetdür

2 Pâyine hem-pây olmaz beste-ser
Kim ser-â-pâ mihnet-i kesretdedür
C.I, s.73

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Hâside besdür gam-ı bî-hûdesi
İntikâma ihtiyâc itmez seni

2 Hiç safâ-yı vaktüne virme keder
Derd-i hûy-ı bed-helâk eyler anı
C.I, s.73

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Kadr-i yâre gadrle iden cefâ
Mübtelâ-yı sohbet-i ağyâr olur

2 Hem-dem ü gam-hâra lâzımdur vefâ
Sek dahı eylerse ber-hûrdâr olur
C.I, s.73

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Nisbet-i Mevlâ yeter ‘abde şeref
N’eylesün mısr-ı sevâda ‘izzeti

2 Şöhret-i şânı olınca Mevlevî
İstemez andan ziyâde rif’ati
C.I, s.73

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Meyl-i dil oldukça beyne’l-asbe’în
Müjde ey meyl-âver-i semt-i sedâd

2 Mîl-i meyl-i dil olup Kıble-nümâ
Rûşen eyler çeşmini Nîl-i murâd
C.I, s.74

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Müddetü’l-‘ömr itseler tayy-ı mekân
Her ser-i kâma idüp bî-hadd niyâz

2 Vâsıl-ı huld-i hakîkat olamaz
İtmeyenler terk-i hestî-i mecâz
C.I, s.74

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Kâmile gelmez gider nakz-i kelâl
Dâ’imâ cûş-ı bahâr-ı şevkdur

2 Cilve-gâh-ı ‘ışk-ı Hakk görmez melâl
Dem-be-dem tâze safâ vü zevkdur
C.I, s.74

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Nisbet-i ahkâm olınca gâlibe
Lâ-cerem mağlûb olur bî-i’tibâr

2 Kanda kaldı fânî vü bâkî k’ola
Fâ’il ü kâbil gibi enbâz-kâr
C.I, s.74

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Dürre-i beyzâ temevvüc eyleyüp
Oldı a’râz-ı havâdis âşikâr

2 Cevher-i zâta olınca rûy-pûş
İtdiler i’râz-ı a’râz ehl-i kâr
C.I, s.74

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Tohm-ı kişt-i âdemidür niyyeti
Mâye-i neşv ü nemâdur himmeti

2 Anlar olsa hâlis ü ‘âlî bulur
Evvel ü âhirde ‘izz ü rif’ati
C.I, s.75

Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün

1 Kâbil-i irşâd olup makbûl-i Hakk
Hükmin icrâ eyler âhır mâ-sebak

2 Yohsa bî-behre kalup ‘irfândan
Alamaz ‘ilm-i ledünnîden sebak
C.I, s.75