Bu makalede şu açıklanacaktır:

Hak Teâlâ Hazretleri kendine âşıktır. Ona benzer kimse yok ki Hak Teâlâ Hazretleri ona baksın. Daima kendisiyle aşkbâzlık eder. Şu hâlde kendinden ve kendini görmekten yüz çevirmelisin. Ve onun aşkıyla dolmalısın ki o kendini senden seyretsin. Hakikâtte iki yoktur. Zira âşık, sevgilinin (maşuk) aynasıdır. Aynada görülen yalnız sevgilinin cemalidir. Bundan dolayı ikilik yoktur. Her ne kadar ayna ile görüntü ayrı ayrı iki şey görünerek (SAYFA 73) insanı aldatıyorsa da manada birdir, birleşmiştir. Çünkü aynadaki görüntü aynı maşukun suretidir. Bu, neye benzer? Çeşmenin suyu akarak ırmağa karıştığı zaman, akıllı olan, her iki suyu bir görür. Çünkü ırmaktaki su ile çeşmeden gelip karışan suyun, birleşmesi sonucu oluşan aynı sudur. Şu hâlde “Ene’l Hak” diyen Hallac’ı hoş görmek lazım. Çünkü Hak söylemiştir.

Hak Teâlâ Hazretleri o güzelliğe, o yüz aynasına âşıktır. Ondan başkasına bakmaz. Çünkü cihanda ondan daha güzel yoktur, adi ve kötü güzellere bakar mı? Tertemiz zat-ı İlahi, kendinden başkasını beğenir mi? O Allah ki güzellikte eşi yoktur.

Gül, yalnız odur. Onun dışındakiler dikendir. Bütün odur, başkası parçadır.

₁₇₃₅

Şu hâlde bakışının daima kendisine yönelmiş olması doğaldır. Onun güzelliği kendisindendir, başkasından değil. O tek benliğin isteği ancak aynadır. Onu da daima hırka içinden çıkarır (dervişlerden devşirir). O aynada seyrettiği kendi güzelliğidir. Böyle bir aynadan nasıl vazgeçer. Aşığın aynada gece gündüz (her zaman) aradığı sevgilidir. Ayna da onun sevgilisidir, belki hakikâtte ikisi birdir, iki değil.

₁₇₄₀

Bu itibarla “Ene’l Hak” sözü Hak olur. Bunu iyi kavra! Bu aynada o yüzden başkası yoktur. Irmakta ırmağın suyundan başka bir şey olmadığı gibi. Saf su ırmağının yerini yakinen ara da o akarsudan ırmak suyu iç! Aşığın kendi ırmaktır. Hak da ırmağın suyudur. Ölümsüzlük suyunu aşktan iste, bul! Hakk’ı daima o yiğitlerden ara! Onların yanına vardığın zaman kendinden bahsetme!

₁₇₄₅

Sen onlara aşkla, sevgiyle bak! Tâ ki o bağdan, o gülzardan koku duyasın. Eğer din endişesini taşıyorsan, benliğinden kurtulmanın yolu budur. Dünya için din sevgisini gönülden atıp, ona canıgönülden sevgi besliyorsun. Hâlbuki dünya sevgisinden büyük günah yoktur, dünyayı sığınak edinenin vay hâline! Cenabı Peygamber, dünyayı reddediş anlamında:“Dünya sevgisi bütün günahların başında gelir” buyurmuştur.

₁₇₅₀

Dünya, sihirbaz bir kocakarıya benzer ki o hilebaz halkı tuzağa bağlamıştır. Kendini genç ve güzel gösterir, hakikâtte ise koca, çirkin ve hakarete layıktır. Onun parası gerçek değildir, sahtedir. Aldanma ki bütün kâr görünür, fakat bütün zarardır.

Sahte paralarını fark edilmesin diye, altınla yaldızlar, onun yaldızlı paraları tamamen bakırdır. Aldanarak kabul edene yazıklar olsun!